Skip Navigation
 

Europa Hiszpańska, 1571-88

42. ABSOLUTYZM EUROPEJSKI

Aneta Biały z Madrytu, MONARSZY SPLENDOR – Cesarz Karol V uważany jest przez władze hiszpańskie za pierwowzór uniwersalnego Europejczyka; Rzeczpospolita, 04 12 2000

Rząd hiszpański uczcił pięćsetną rocznicę urodzin cesarza Karola V wspaniałą wystawą, w odnowionym w tym celu muzeum Santa Cruz, godną jubileuszu NAJPOTĘŻNIEJSZEGO WŁADCY CHRZEŚCIJAŃSTWA. To jednak, czy król i cesarz Karol może być patronem współczesnej Europy, jest godne zastanowienia i TAKIEJ WYSTAWY.

Karol V został królem hiszpańskim jako młodzieniaszek, któremu przyszło zbierać złote plony po konkwistadorach. Ten młodzieniec został jednak zaraz wykorzystany do krwawej hiszpańskiej REAKCJI FEUDALNEJ, w wyniku której miasta utraciły suwerenność finansową, a kortezy realny wpływ na władzę, która za Karola V stała się BIUROKRATCZNA. Oficjalnym narzędziem władzy stał się terror inkwizycyjny.

Hiszpania prowadziła liberalną politykę gospodarczą, co prowadziło do uzależnienia od importu, głównie z Holandii. Hiszpania była uzależniona technologicznie od Żelaza Gdańskiego, dostarczanego przez Holendrów, co zostało wygrane przez Cromwella. Niemcy kontestują hiszpańsko-niemiecką unię personalną, wskazując na jej negatywne skutki. Reakcją na nią było wystąpienie Lutra, co do negatywów zaliczać trudno. Niewątpliwym błędem było myślenie zbyt globalne i traktowanie unii jako remedium na Francję.

Wydaje się, że Karol V uznał Lutra za dobry pretekst do spacyfikowania Niemiec przy pomocy armii hiszpańskiej, której okrucieństwo nad Renem jeszcze dziś budzi grozę. Tu jednak przeliczył się, gdyż herezja ta miała podatny grunt i stała się bronią w walce z realnym absolutyzmem hiszpańskim.

W Halle jest ołtarz Łukasza Cranacha Starszego z r. 1529 – czyli z czasu oblężenia Wiednia przez Sulejmana Wspaniałego – który jest WOTYWEM związku szmalkaldzkiego. Centralny obraz przedstawia tronującą na księżycu Madonnę, przed którą klęczy fundator ołtarza, arcybiskup magdeburski i kardynał moguncki Albrecht von Brandenburg; na lewym skrzydle mamy Bonę jako Świętego Maurycego a na prawym Albrechta Hohenzollerna Pruskiego DEPCZĄCEGO CESARZA KAROLA V. Na ołtarzu protektorem związku szmalkaldzkiego jest Bona z Krakowa – ale gdy Związek poniósł klęskę w z Karolem V w r. 1548 to jako protektor protestantów niemieckich wystąpił Sulejman Wspaniały – co zbankrutowało Karola V, gdyż los Wiednia zależał od stosunków turecko-polskich. Pamiątką protektoratu tureckiego nad luteranizmem jest turecki zegar w Muzeum Krajowym w Stuttgarcie z r. 1548.

Ciekawe, dlaczego Bona wystąpiła przeciw Karolowi V skoro żyła strachem przed najazdem Turków na Włochy? W r. 1533 Polska zawarła kapitulancki pokój z Turcją, rezygnując z Mołdawii, więc Sulejman wysłał do Tunisu Barbarossę. W odpowiedzi Karol V uderzył na Tunis więc Sulejman odwołał Barbarossę i ponownie zwrócił się przeciw Polsce. W r. 1544 najazd turecki na Ukrainę został zażegnany zapłaceniem przez Polskę kontrybucji, ale Turcy pomimo tego przystąpili do budowy twierdzy Bendery, co było aneksją Mołdawii.

Gdy Sulejman doszedł do wniosku, że zabezpieczył Konstantynopol przed kozakami i powstaniem bułgarskim to postanowił zrealizować odwieczne marzenia tureckie o Atlantyku. W r. 1551 wyruszyła wielka wyprawa turecka na Afrykę, ale gdy Turcy przystąpili do oblężenia Oranu to ruszyła moskiewsko-polska wyprawa na Powołże. Wściekłość Sulejmana zwróciła się przeciw Polsce. Uznał on zabór Powołża przez Iwana za jego zamach na Kijów w trakcie traktatowego marszu na Krym, wobec czego polska armia miast iść na Wołoszczyznę musiała ratować Kijów.

Zamach na Kijów się nie udał a Iwan dostał się pod protektorat turecki, czego narzędziem była Opryczna, uważana za najokrutniejszą policję polityczną w historii.

Utrata przez Turcję Powołża była wydarzeniem na miarę klęski Niezwyciężonej Armady, gdyż Powołże stało się podstawą mocarstwowości Rosji.
 
 
« powrót|drukuj